2013 MEB Okul Öncesi Eğitim Programının Okul Öncesindeki Yaklaşımlar ile Karşılaştırılması

MONTESSORİ YAKLAŞIMI

Montessorri yaklaşımının temeli bireysel eğitime dayanır. Yetişkinin çocuğun gelişim sürecinde yapabileceği tek şey çocuğun önündeki engelleri kaldırmak ve onun ihtiyaçlarını karşılamaktır. Bu yaklaşımda her çocuğun kendine özgü bir birey olduğu ve kendi kapasitesi doğrultusunda öğrenebildiği kabul edilir. Çocuklara araştırma, deneme, hatalar yapma ve bunları kendi kendilerine düzeltebilmeleri için fırsatlar tanınmalıdır. Eğitim çocuğun sahip olabileceği deneyimleri zenginleştirme ve tecrübelerini ilerletme yönünde ona olanaklar sunulmasıyla mümkün olabilir. Bu yönüyle 2013 MEB okul öncesi eğitimi programı çocuğun gereksinimlerine ve bireysel farklılıklarına uygun bir program niteliğindedir bu yönüyle çocuğun bireysel özellikleri dikkate alınarak bir program oluşturulması gerektiğini savunur.

Montessori yaklaşımı çocuğa hazırlanmış bir çevrede, çocuğun kişiliğini oluşturması için özgürlük tanıyan, kişiliğinin gelişim sürecini destekleyen, çocuğun kendi onuru içerisinde bireyselleşmesi ve sosyalleşmesini ciddiye alan, bireye özgü adil bir eğitimdir. Bu yönüyle 2013 MEB programının özellikleri içinde yer alan çocuk merkezli bir program yapısını oluşturması sebebiyle benzerlik göstermektedir.

Montessori Eğitim Yöntemi’nde çevre düzenlemesine büyük önem verilmektedir. Bu felsefeye göre çocuğa sunulan iyi bir çevre eğitimin niteliğini de artırmakta ve çocuğun kendi belirlediği ve istediği şekilde özgürce çalışmasını sağlamaktadır. Programda öğrenme merkezleri çocukların bireysel gereksinimlerini karşılamak amacıyla farklı ayırma materyalleri ile bölünmüş, küçük gruplar hâlinde etkileşimde bulunacakları ve dikkatlerini yoğunlaştırarak oynayabilecekleri öğrenme alanlar oluşturulmuştur.

WALDORF YAKLAŞIMI

Waldorf eğitim yaklaşımı 1919 yılında Rudolf Steiner tarafından geliştirilmiştir. Waldorf yaklaşımı eğitimi bir sanata dönüştürmeyi amaç edinen bütüncül bir yaklaşımdır. Çocukların sosyal, duygusal, ruhsal, ahlaki, fiziksel ve zihinsel açılardan dengeli bir biçimde ve çok yönlü olarak gelişebilmesini amaçlar. Çocukların bireyselliğini, özgüvenlerini ve bütünlüğünü desteklemeye ayrıca önem verilir. Çocukların sanat, müzik, hareket ile öğrendikleri; keşfederek, deneyimleyerek yaşantılarını zenginleştirdikleri düşünülür. Çocukların birbiriyle rekabet etmektense birbirlerine saygı duyarak, yardımlaşarak toplumsal aidiyet duygusu edinmeleri teşvik edilir.2013 MEB Okul öncesi eğitimi programı çocuğun keşfederek öğrenmesini öncelikli tutmuştur ve öğrendiklerini farklı durumlara transfer etmesi yeni durumlarda kullanması ve programın oyun temelli olması bakımından bu yaklaşımla bağdaştırılabilir.

REGGİO EMİLİA YAKLAŞIMI

Reggio Emilia Yaklaşımı'na göre eğitimin amacı; büyüme sürecindeki çocuğun gelişimini engelleyen “duvar”ın ortadan kaldırılmasıdır. Eski ve katı kurallar, güncelliğini yitirmiş kavramlar, yetişkinlerce benimsenmiş anlaşılması güç davranış ve tutumlar, geleneksel eğitim yöntemleri bu "duvar"ı oluşturmaktadır. Reggio Emilia Yaklaşımına göre, çocuğun gelişim sürecinde yaşayan toplumdaki yeni kültürel değerler ve rolleri öğrenmesi desteklenmeli böylece gelişimini engelleyen ve eski değer yargılarından oluşan "duvar" ile karşılaştığında bunu kendi kendine aşması sağlanmalıdır. Bu yaklaşıma göre çocuk, teoriler geliştiren, verileri elde etmede ve hipotezler oluşturmada kendi yolları olan bir bireydir. Bu süreçte öğretmenin görevi çocuklara yapılandırılmamış ortamlar sunmak ve çocukların hazırlanan ortam sayesinde kendi kendilerine öğrenmelerini desteklemektir. Bu yaklaşımda öğretmen ortak bir rehberdir aynı zamanda bir araştırmacıdır. Öğretmen kendisini çocuklarla ilgili dökümanları oluşturmada, okuldaki diğer öğretmenler, çalışan personel ve ailelerle etkileşimde araştırmacı olarak görür. Yaklaşımda çocukların araştırmaya teşvik edilmesi ve öğretmenlerin de çocukları araştırmaya yönlendirmesi, çocuklarla ilgili gözlemlerin belgelenmesi, yazılı, video ve fotoğrafların depolanması özellikleri bakımından 2013 MEB Okul Öncesi Eğitimi Programı ile benzerlik göstermektedir.

HIGH SPOKE YAKLAŞIMI

Bu yaklaşımda çocukların en fazla kendi kendilerine planlayıp uyguladıkları etkinliklerden öğrendikleri anlayışı esastır. Bir diğer deyişle, High/Scope Programı erken çocukluk eğitiminde “etkin öğrenme” kavramını temel alır. Çocukların kendi tercihlerini yapmalarına, karar alma mekanizmalarının geliştirilmesine, sorumluluk almayı öğrenmelerine, öz disiplin ve yeteneklerinin geliştirilmesine destek verilir. Çocukların yaratıcı, girişken, sorgulayıcı, kendini rahatça ifade edebilen, başkalarının görüşlerine açık bireyler olarak yetişmeleri teşvik edilir. Çocuğun programın merkezinde olması ve aktif olarak öğrenmesi amaçlandığı için 2013 MEB Okul Öncesi Eğitimi Programı ile benzerlik göstermektedir.

PYD (PRİMARY YEARS PROGRAM)YAKLAŞIMI

Erken Çocukluk döneminde PYP çocukların kendilerini çevreleyen sosyal ve fiziksel dünya ile ilgili tecrübelerden anlam çıkaracağı aktif bir öğrenme yaklaşımını savunmaktadır. 2013 MEB Okul Öncesi Eğitimi programının özelliklerinde yer alan “kültürel ve evrensel değerleri dikkate alır” özelliğiyle bağdaşmaktadır.

                                     BANK STREET YAKLAŞIMI   

Bank Street yaklaşımında okul, çocukların yaratıcı ve öğretici deneyimler yaşadığı, dayanışmayı öğrendiği, ezberci öğrenme yerine eleştirel düşünmeyi öğrendiği, bireyselliği ve sosyal demokrasi değerlerini öğrendiği bir ortamdır. Okul akademik becerilerin öğrenildiği bir kurum olmanın ötesindedir.

Bank Street Yaklaşımı sadece bireyi değil, bireylerin etkileşimde bulunduğu toplumun her kesimini-aile, okul, vb.-geliştirmeyi hedefler. Eğitim daha iyi bir toplum için gereklidir. 2013 MEB Okul Öncesi Eğitimi programında yer alan yaratıcılık , aile katılımı, kültürel ve evrensel değerler hakkındaki görüşleri ile benzerlik göstermektedir.

CREAVİTE CURCRİCULUM YAKLAŞIMI

Bu yaklaşım eklektik olarak diğer birçok yaklaşımı içinde barındırır.

            Öğretmenlerin rolünün çocuğu yönlendirmesi olup süreci gözlemleyerek değerlendirmesi bakımından 2013 Okul Öncesi Eğitimi Programı ile benzerlik göstermektedir.

            COOPERATİVE YAKLAŞIMI

            Ailelerin çocuklarının eğitimine katıldığı ve okulda söz sahibi olduğu bir programdır. Sınıfların düzenlenmesi ve programların hazırlanmasında okul ile işbirliği içindedirler. Bu özelliği 2013 Okul Öncesi Eğitimi Programında yer alan "Aile Eğitimi ve Katılımı Önemlidir" özelliği ile paralellik göstermektedir.

KAYNAKÇA

     Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi 2012 1(3), 113-128

 http://www.acevokuloncesi.org/egitim-programi/farkli-program-ve-yaklasimlar/waldorf-yaklasimi

http://www.acevokuloncesi.org/egitim-programi/farkli-program-ve-yaklasimlar/high-scope-egitim-yaklasimi

http://www.egitimpedia.com/egitim-2/okul-oncesinde-reggio-emilia-waldorf-montessori-ve-digerleri

Temel, F. (2005). Okul öncesi eğitimde yeni yaklaşımlar. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 62, 1-8. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/sayi62/temel.htm adresinden 12 Temmuz 2011 tarihinde alınmıştır.